اسرارِ ترسناک زرتشتیان باستان در برج سکوت یا دخمه زرتشتیان یزد نهفته است. برج سکوت یزد کجاست؟ این که بگوییم برج سکوت قبرستانی در بالای تپه‌ای قرار دارد، اشتباه است. و گفتنِ اینکه، برج سکوت مکانی برای دفن در آسمان است ممکنه شما را سردرگم کند. به همین دلیل ما تمام داستان را برای شما بازگو می‌کنیم.
برای شروع باید بدانید که دین زرتشت مانند هر دین دیگری اعتقادات، آداب و رسوم خاص خود را در مورد مردگان دارد. براساس سنت باستانی، زرتشتیان مردگان را در معرض آفتاب و پرندگان قرار می‌دهند. چرا؟ چون باورها، آیین‌ها و اسرار معماری نهفته در پشت برج سکوت یزد بسیار جالب است. در این نوشته علاوه بر کشف اسرار، جذابیت‌های دو برج یزد را خواهید یافت.
علت بازدید از برج سکوت
کِشیشان زرتشتی برای ادای احترام به مردگان در معبد دعا می‌خوانند. هر گلدان پر از گل نشان دهنده یکی از مردگان است. زرتشتیان متوفیان را به برج سکوت می‌برند تا توسط کرکس و سایر پرندگان شکاری خورده شوند.
- برج سکوت یزد یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های زرتشتی کشور است.
- آنها به شما آیین‌های قدیمی را معرفی می‌کنند.
- برج‌ها اسرار ترسناک زرتشتی‌ها را به شما معرفی می‌کنند.
- شما را با تبادل فرهنگی ایران و هند آشنا خواهد کرد.
برج سکوت
روزی روزگاری در ایران، زرتشتیان برای مردگان خود، سازه‌هایی روی صخره‌های بلند یا کوه ساختند. این عمل که آنها عزیزان خود را به برج برده و به عنوان غذا برای پرندگان رها می‌کردند ممکن است از دید شما کاری مشمئز کننده به نظر برسد. با این حال، دلایل این مراسم باعث می‌شود که این کار کمتر ترسناک به نظر برسد. یکی از دلایل این کار ریشه در اعتقادات زرتشتیان دارد. یکی این است که ۴ عنصر (آب، آتش، هوا و خاک) مقدس هستند و باید از کثیف کردن آنها اجتناب کرد.
دلیل دیگر این است که وقتی روح از بدن خارج می‌شود، شیطان بلافاصله آن را تصاحب می‌کند. این باعث می‌شود بدن آلوده شود. بنابراین دفن جسد یا سوزاندن آن با آتش می‌تواند این عناصر مقدس را نجس کند. بنابراین زرتشتیان باستان سازه‌هایی را در بالای کوه ساختند و گوشت مردگان را به پرندگان می‌دادند و استخوان‌های باقی مانده را برای تجزیه شدن رها می‌کردند. این شکل از دفن در ارتفاع مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه در اوایل دهه ۱۹۷۰ غیر قانونی شد.
پشت پرده برج‌های سکوت یزد
علت دقیق اینکه چرا زرتشتیان مردگان را مانند مسیحیان و مسلمانان دفن نکرده‌اند یا مانند هندوها آنها را نمی‌سوزانده‌اند هنوز اختلاف نظرهایی وجود دارد. علاوه بر دلایلی که قبلاً اشاره کردیم، برخی یافته‌های دیگر نشان می‌دهد که برج‌های سکوت یزد هیچ ارتباطی با باورهای زرتشتیان ندارند و در اصل برای اهداف بهداشتی در زمان همه گیری‌هایی مانند طاعون یا جنگ‌های با تلفات زیاد ساخته شده‌اند.
برخی مورخان حتی معتقدند که این آیین از ساکنان آریایی که از کوه‌های سرد سیبری به ایران نقل مکان کرده‌اند یا از مغ ها (کاهنان مرموز ایران باستان) سرچشمه می‌گیرد.
آیین‌های شبح‌وار
بلافاصله بعد از اینکه شخصی از دنیا می‌رفت، زرتشتیان مجموعه‌ای از مراسم، مناسک و دعاها را برای نجات روح او برگزار می‌کردند. مجسمه‌هایی که نماد وحدت معنوی مردگان با خدا بودند، آتش را روشن نگه می‌داشتند و در هر مرحله از مراسم، زرتشتیان دست یکدیگر را می‌گرفتند. بدن مرده را می‌شستند و در پارچه نخی سفید می‌پیچیدند و به برج سکوت یزد می‌بردند.
بعد شخص مسئول مردگان، آیین‌های دیگری را انجام می‌داد و آن را به بالای برج می‌برد. مکانی که او اجساد را در آن قرار می‌داد تصادفی انتخاب نمی‌شود. در بیرونی‌ترین دایره او مردان و در دایره مرکزی زنان و در درون دایره کودکان را قرار می‌داد. بعد از ثابت کردن جسد در بالای برج، اجساد برای مدتی (حتی یک سال) در آنجا رها می‌شد. بعد از آن، وی استخوان‌ها را در گودالی (به نام اَستودان یا ستودان) در وسط برج می‌انداخت.
ساختار دخمه زرتشتیان یزد
معماری برج‌های سکوت با گذشت زمان پیچیده‌تر شد. اما احتمالاً برای جلوگیری از آلودگی و بیماری، زرتشتیان دخمه را دور از شهرها می‌ساختند. آنها معمولاً در بالای یک بلندای طبیعی مانند تپه ساخته می‌شدند. برج‌های استوانه‌ای‌شکل در بالا تقریباً مسطح بودند و از شیب کمی به سمت پایین برخوردار بودند.
دیوار کوتاهی هم سقف مدور را احاطه کرده بود. اگر برج دارای یک ورودی بود با یک در سنگی یا فلزی بسته می‌شد. با این حال، اکثر آنها فاقد چنین درگاهی بودند و ممکن است فقط از طریق نردبان قابل دسترسی باشند. یزد به عنوان مرکز زرتشتیان ایران، دو مورد از این آثار وحشتناک و در عین حال فریبنده را به شما نمایش می‌دهد.
برج‌های سکوت یزد
بعد از سقوط امپراطوری ساسانی با فتح ایران توسط مسلمانان، زرتشتیان، مهاجرت به یزد را آغاز کردند. آنها به تدریج این شهر را به مرکز زرتشتیان تبدیل کردند که دارای معابد و برج‌های سکوت بود. دو برج از این قبیل (یکی مربوط به دوران قاجار و دیگر بسیار قدیمی‌تر) در حومه جنوب شرقی یزد یافت می‌شود. سازه‌های دیگری هم در مجاورت برج‌ها برای اهداف تشریفاتی ساخته شده است. از آنجا که برج‌ها در ابتدا در بیابان و دور از شهر ساخته شده بودند، از تخریب‌های ناشی از جنگ مصون ماندند. تا حدود سال ۱۹۷۱، برج‌ها هنوز در حال استفاده بودند و هنوز اجسادی بر فراز برج‌های یافت می‌شد.
دخمه هند
برج سمت راست معروف به دخمه Mankeji Hutria، به عنوان بخشی از حمایت انجمن زرتشتیان هند از جامعه زرتشتی ایران ساخته شد. مأمور آنها، تمام تلاش خود را در ایران کرد تا از فشارهایی که زرتشتیان به عنوان گروه اقلیت تحمل می‌کردند بکاهند.
تلاش‌های او، باعث شد که به عنوان یکی از تأثیرگذارترین افراد جامعه شناخته شود. علاوه بر این او به ساخت مدارس، پرداخت هزینه تحصیل دانش‌آموزان و لغو مالیات زرتشتیان کمک کرد. برجی که او در ساختش کمک کرد با قطر ۱۵ متری، از آجر و خشت خام ساخته شده است.
دخمه گلستان
از آنجا که آوردن مردگان به دخمه منکجی هوتریا کار سختی بود بعداً دخمه گلستان در کنار آن ساخته شد. دخمه جدیدتر با قطر ۲۵ متر و دیواری که ۶ متر از بالای تپه‌ای که در آن قرار دارد امتداد دارد، ۱۵۰ متر از دخمه قدیمی فاصله دارد.
برج سکوت کجاست؟
این برج‌ها در حومه جنوب شرقی یزد و در ۱۰ کیلومتری مرکز شهر و دور از جاذبه‌های دیگر واقع شده‌اند. اگر علاقمند هستید که با شهر یزد یشتر آشنا شوید پیشنهاد میکنم پست راهنمای سفر به یزد را مطالعه کنید و اطلاعات بیشتری در مورد سایر جاذبه‌های یزد مانند آتشکده یزد و موزه تاریخ زرتشتی دیدن کنید.
No comment yet, add your voice below!