سلام! من به عنوان یک دماوندی امروز می‌خوام شما را با دماوند بیشتر آشنا کنم. مختصری درباره تاریخچه‌ش بگم و جاذبه های گردشگری دماوند و جاهای دیدنی این شهرستان کوهستانی و سرسبز رو بهتون معرفی کنم تا با آداب رسوم مردمش بیشتر آشنا بشید. در مورد خوراکی‌های خوشمزه و سوغات دماوند براتون بگم و کلی چیزای دیگه. پس در ادامه این مقاله از ویلا پیلا با من همراه باشید.
اگر از تهران به سمت شمال شرق حرکت کنید بعد از گذشتن از جاجرود، بومهن و رودهن به شهر ییلاقی، سرسبز و تاریخی دماوند می‌رسید. دماوند در فاصله حدود ۶۰ کیلومتری شمال شرق استان تهران قرار گرفته که برای بسیاری از تهران نشینان به عنوان یکی از مقاصد گردشگری به شمار میاد که تعطیلات و آخر هفته هارو اونجا بگذرونند. دماوند داری آب هوای کوهستانی هست که ۴ فصل سال رو اونجا تجربه خواهید کرد.
معرفی دماوند
همانطور که می‌دانید نام شهرستان دماوند برگرفته شده از قله دماوند میباشد که این هم به واسطه وجود همین قله‌ست. دماوند دارای دشت‌های سرسبز و مناطق تاریخی زیادی میباشد، که هر چند وقت یکبار شاهد یک کشف تاریخی باستانی در این منطقه هستیم.
اسم دماوند در طول تاریخ تغییراتی داشته تا به امروز که ما به این نام می‌خوانیمش. به گفته دهخدا ریشه اصلی اسم دماوند، از دُنباوَند (دنب آوند) یعنی کوهی که دارای دنباله است و ریشه زبان پهلوی دارد. البته در منابع دیگری به دنیاآوند یعنی ظرفی یا آوندی که جهان درون آن جای می گیرد یاد شده. گروهی از کارشناسان دماوندشناسی، به واژه دماآوند به معنای گرما یا بخارهای گرمی است که از ستیغ آن پیوسته بیرون می آید نیز اشاره می‌کنند. حالا هر اسمی که قبلا داشته، ما امروز آن را به اسم دماوند می‌شناسیم و شناسنامه تاریخ چندین هزار ساله ایران میباشد.
دماوندیها گویش خاص خود را دارند که کمی شبیه به لهجه مازندرانی میباشد.
- بیشتر بخوانید: ۷ مکان دیدنی شمال ایران که همه ایرانی‌ها نمی‌شناسند!
تاریخچه دماوند
دماوند یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران است که در تاریخ، بنیاد آن را به کیومرث، نخستین پادشاه ایران نسبت می‌دهند. آثار و شواهد بدست آمده حاکی از حضور انسان‌های اولیه در این سرزمین است.
تاریخ مکتوب دماوند به دوران هخامنشیان و یا قبل تر برمی‌گردد که متاسفانه مدرک درستی در دسترس نیست. اما اگر بتوان حدود دماوند را با قلعههای اطراف آن که فقط نامی از آنها برجای مانده نسبت داد، باید بگوییم که تاریخ دماوند به دوره مادها برمی‌گردد. یعنی قرن نهم قبل از میلاد مسیح!
می‌توان گفت که در تقسیمات کشوری که در دوره هخامنشیان صورت گرفت دماوند یکی از ایالت های شمالی ایران محسوب می‌شده!
دماوند در دوره اشکانیان و ساسانیان پیشرفت محسوسی داشت و مورد عنایت حکومت مرکزی بود. بیشتر آثار باستانی که امروزه کشف می‌شود مربوط به این دو سلسله میباشد. دماوند در دوره اشکانیان و ساسانیان در قلمرو گشنسب شاه بود که تحت نظر حکومت مرکزی قرار داشت.
یک مهر که متعلق به دماوند است و در موزه ی کلکته هند از آن نگهداری می‌شود. این مهر متعلق به ۴۰۰ میلادی و دوره‌ی ساسانیان است. بر روی این مهر نقشی وجود دارد شبیه نقش عقرب است. در سمت راست آن یک ستاره و هلال و در سمت چپ نقش شیری نشسته دیده می‌شود. در حاشیه آن، نوشتهای به خط پهلوی ساسانی حک شده که نام دماوند روی آن نوشته شده است.
قله‌ی دماوند
کوه دماوند با نام مستعار گنبد گیتی، کمتر از ۸۰ کیلومتر از پایتخت ایران (تهران) فاصله دارد. این کوه آتشفشانی با بیش از ۵۶۱۰ متر، بلندترین قله رشته کوه البرز و خاورمیانه و همچنین بلندترین کوه آتشفشانی آسیا است. اولین فوران آن چیزی حدود ۱٫۷۸ میلیون سال پیش، رخ داده است.
دماوند یکی از مهمترین نمادهای ملی ایران میباشد. در شاهنامه حماسی فردوسی، کوه دماوند جایی است که قهرمان افسانه‌ای، آرش کمان دار، از کمان خود تیری شلیک می‌کند. گفته می‌شود این تیر تمام صبح و ظهر را در حال حرکت بوده و به سواحل رودخانه جیحون در آسیای میانه رسیده است.
در افسانه‌ها نیز گفته شده که آرش تمام توان خود را برای کشیدن کمان و پرتابش به کار گرفته به طوری که با پرتاب آن جان خود را از دست داده است!
نام مستعار دماوند (یعنی گنبد گیتی) بر گرفته از شعر محمد تقی بهار است. جایی که می‌فرمایند: ای غول سپید پای در بند، ای گنبد گیتی، ای دماوند.
ارتفاع و شرایط کوه دماوند بسیار شبیه به کوه کلیمانجارو است. شما میتوانید از هر طرفی که مد نظرتان است به کوه دماوند صعود کنید. گرچه سادهترین و رایج‌ترین مسیر، مسیر جنوبی است و دشوارترین مسیر، مسیر شمالی. کوه دماوند دارای چندین چشمه اب گرم است که از مهمترین آنها چشمه آب گرم لاریجان در دریاچه لار میباشد. گفته می‌شود آب آن برای درمان زخم و بیماریهای پوستی مفید است.
آبشار یخی که در ارتفاع ۵۱۰۰ متری واقع شده یکی از جاذبه‌های گردشگری قله دماوند میباشد. این آبشار ۷ متری در تمام طول سال منجمد است و بلندترین آبشار آسیا محسوب می‌شود. کوه دماوند دوازدهمین کوه برجسته جهان نیز است.
- بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به گیلان
جاذبه های گردشگری دماوند
همانطور که در بالا توضیح دادیم، دماوند داری جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی زیادی است که نظر همگان را به خود جلب می‌کند. نقاطی که برای تفریح و گشت و گذار مطلوب است و تنها با یکبار سفر به این مناطق مسافر همیشگی آن خواهید شد.
به دلیل فاصله کمی که دماوند تا تهران دارد همیشه آخر هفته‌های شلوغی را در این شهر تجربه خواهید کرد. اینکه بگوییم بهترین جاذبه گردشگری دماوند کدام است و کجا قشنگتره کمی سخته. در ادمه مطلب جاهای دیدنی دماوند با من همراه باشید تا اونا رو به شما معرفی کنم.
دریاچه تار
دریاچه تار در ۳۰ کیلومتری شرق دماوند و در بین دو کوه دو برار در شمال و زرین کوه در جنوب قرار گرفته و در حدود ۱۱۳ کیلومتری تهران واقع شده است. آب و هوای این منطقه کوهستانی است. منظره زیبای منطقه یک منطقه آبی و تفریحی مناسب رو به وجود آورده. ورزش‌هایی مثل قایق رانی، شنا به همراه کوهنوردی تو این منطقه خیلی طرفدار داره.
در فاصله کمی از دریاچه تار، دریاچه دیگه‌ای هم هست که دریاچه هویر نامیده شده. هر دوی این دریاچه‌ها واقع در روستایی به همین اسم یعنی روستای هویر قرار دارن. محلیها به این دو دریاچه، دریاچه بزرگ و دریاچه کوچک هم می‌گن.
اگر قصد سفر به این دریاچه‌ها رو دارید حتما با تجهیزات کامل و لباس گرم بروید. حتی در وسط تابستان شب‌های سردی رو تو این منطقه تجربه خواهید کرد. ولی حتما پیشنهاد می‌کنم شبی رو کنار این دریاچه سپری کنید.
- بیشتر بخوانید: آبشار زیبای کلوگان کجاست؟
منطقه لار و آبشار برف تنگه لار
آبشار برف تنگه لار هم یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در دماوند است. این آبشار ریبا در شرق منطقه لار در شهر دماوند واقع شده. در دو کیلومتری شرق لار، آبشار زیبای برف تنگه لار است که میتوانید اوقات خوشی را در این مکان داشته باشید. دشت لار در کوهپایه قله دماوند واقع شده است و بخشی از آن نیز در لواسان قرار گرفته.
منطقه لار هم یکی دیگر از جاذبه‌های توریستی این مکان است. این دشت بزرگ از شمال به کوه‌های نور مازندران، از شرق و شمال شرق به کوه دماوند و از جنوب شرق به ایرا و از جنوب به افجه و لواسان بزرگ محدود شده است. جالب است که بدانید وسعت این دشت بزرگ چیزی حدود ۷۳۵۰۰ هکتار است.
چشمه جنگلک
آبشار جنگلک در هفت کیلومتری دماوند و در محله روح‌افزا در دره گروبار واقع شده است. ارتفاع آبشار جنگلک چیزی حدود ۳۵ متر است. این آبشار در ارتفاع ۲۳۲۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
اگر قصد دیدن از این چشمه زیبا را دارید، باید از سمت شرق دماوند به تنگ رودبار بروید و از آنجا به سمت آبشار جنگلک بروید. درختان زیبایی از جمله ارس، گردو و… در این منطقه وجود دارد که همین امر موجب شده که این منطقه هوای دل‌انگیزی را داشته باشد.
دشت مشا
دشت مشا هم یکی از مناطق دیدنی و ییلاق نشین در دماوند است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان دماوند است که آب و هوای بسیار خوبی دارد. دشت مشا در ۶ کیلومتری شمال غربی دماوند و در نزدیکی جاده هراز است. این دشت در ارتفاع ۲۲۵۰ متری از سطح دریا قرار گرفته که بسیار به پیست اسکی آبعلی نزدیک است.
غارهای دماوند
غار رود افشان
این غار در روستای رود افشان از توابع دماوند در رشته کوه های البرز مرکزی واقع شده. قسمت داخلی غار با سنگ آهک‌هایی که از سقف آویزان هستن پوشیده شده. ارتفاع غار به گونهای هست که امکان حرکت ساده رو فراهم کرده. کمی به داخل غار که حرکت می‌کنید با تاریکی و سرما روبرو خواهید شد. پیشنهاد ما به شما اینه که حتما با تجهیزات کامل به این منطقه برید.
غار بورنیک
غار دیگه‌ای که در مسیر دماوند به فیروزکوه واقع شده؛ کوه بورنیک هست که مورد علاقه بسیاری از کوهنوردها و علاقمندان به طبیعت هست.
غار گل زرد
اما غار گل زرد در دشت‌های زیبای لار واقع شده. در داخل غار صحنههای زیبایی از استالاکتیتها و استالاگمیتها وجود داره. این غار توسط کربنات کلسیم پوشیده شده که به دلیل پرتوهای نور زیبایی و جذابیت خاصی رو به نمایش می‌گذاره. در داخل غار چند استخر کوچک از آب سرد با فواصل نامنظم دیده میشه.
>> برای اجاره ویلا و خانه سنتی در دماوند کلیک کنید <<
چشمه‌های دیدنی دماوند
چشمه قلعه دختر
این چشمه در مجاورت محله پل دختر، بین امام زاده هاشم و تپه قلعه دختر در منطقه پلور واقع شده. چشمه به دلیل وجود قعله‌ای به اسم قلعه دختر که در نزدیکی این محل قرار داره این اسم رو روش گذاشتن. آب این چشمه از گروه بی‌کربنات کلسیم سبک با pH خنثی هست. آبش هم برای افرادی که دچار اختلالات دستگاه گوراشی هستن خیلی مفیده!
چشمه اعلاء
از چشمه‌های دیگه دماوند چشمه اعلا هست. چشمه اعلاء در شمال غربی شهر دماوند و در فاصله ۳۵۰۰ متری مرکز شهر، یکی از جاذبه‌های گردشگری و نقاط دیدنی شهر دماوند به شمار میاد. چشمه اعلاء از زیر صخره سنگ بزرگی می‌جوشه که در قدیم با آب این چشمه بخشی از مزارع و باغات دماوند رو آبیاری می‌کردن. ولی این روزا بیشترین مورد استفاده از این چشمه برای کارخانه آب معدنی دماوند هست. محل چشمه و اطرافش پوشیده از درخت‌های بلند و سرسبزی هست که مجموعه رو تبدیل به فضای با صفایی کرده و گردشگران رو تو تابستان و بهار یه سمت حودش می‌کشونه.
چشمه سیاه سنگ
این چشمه در شمال غربی دماوند و در نزدیکی روستای مشا واقع شده. به واسطه آب فراوانی که داره، سبب شکل‌گیری بسیاری از رودخانه‌ها و آبشارهای زیادی تو اطرافش شده. این چشمه بعد از اینکه از دل زمین می‌جوشه به دره کناریش جاری میشه و در طول مسیر مناظر زیبا و نابی رو به وجود آورده. از جمله این مناظر، چند آبشار بزرگ و کوچکه که در طول سال گردشگران زیادی رو به سمت خودش می‌کشونه.
چشمه تیز آب
در شمال شهر دماوند و در دو کیلومتری روستای دشتمزار، چشمه‌ای با آب تند و گس از دل زمین می‌جوشه که هم زیباس و هم از اون برای مداوای امراض پوستی استفاده می‌کنن. تو فاصله ۵۰۰ متری از چشمه آبشار زیبایی وجود داره که به همین اسم هست، یعنی آبشار تیزآب!
چشمه آبعلی هراز
چشمه آب معدنی آبعلی در شمال روستای آبعلی و در ۶۰کیلومتری شمال شرقی تهران قرار داره. آب چشمه آبعلی هراز، در کنار بستر رود خانه مبارک آباد از زمین میجوشد. خواص درمانی این آب برای تسکین درد دستگاه گوارش، کبد، لوزالمعده و روده و برای تنظیم کلسترول و اسید اوریک هست. وجود co2 در آب این چشمه موجب تنظیم دستگاه گوارش و هضم سریع غذا هم میشه.
چشمه دیو آسیاب
این چشمه که میشه ازش به عنوان یک دریاچه هم نام برد، در مرز بین تهران و مازندران هست. چشمه دیو آسیبا در دشت لار واقع شده و به دلیل نزدیکی چشمه دیو آسیاب به قله دماوند، آب این چشمه گوگردی است. بنابراین وقتی بهش نزدیک می‌شید بوی گوگرد رو هم متوجه خواهید شد، این چشمه آبی ترش مزه داره!
برج شیخ شبلی
برج شیخ شبلی در شرق دماوند قرار گرفته. ساختارش به شکل مخروطی و از سنگ آهک و آجر هست. قدمت این مکان به قرن چهارم و پنجم هجری قمری برمی‌گرده. برج شیخ شبلی در ابتدا به صورت هشت ضلعی ساده ساخته شده بود و بعدها به شکل آجرکاری (به سبک سلجوقیان) دراومد. این برج رو میشه با بناهای عصر سامانی تو بخارا مقایسه کرد!
- بیشتر بخوانید: با جاذبه های دیدنی تهران آشنا بشید
مسجد جامع دماوند
این مسجد در شرق شهر دماوند واقع شده و چندین بار مرمت گردیده. تنها بقایای این مسجد یک مناره ساده هست که روی یک ستون آجری بنا شده. این مسجد به دوره سلجوقیان بر میگرده و به دلیل زلزله‌های رخ داده شده، مسجد آسیب دیده و دوباره تعمیر شده. اصل بنای اولیه یک آتشکده بوده که بعد ورود اسلام به ایران به مسجد تغییر کاربری داده شده.
- بیشتر بخوانید: لواسان تفرچگاه لاکچری تهران کجاست؟
رودخانه تاررود
یکی دیگه از جاذبه های گردشگری دماوند تاررود هست. رودخانه دماوند از دو شاخه اصلی، یکی به نام رودخانه تار که از پایین دست دریاچه تار سرچشمه می‌گیره و دیگری به نام رودخانه رودبار (چشمه اعلا) تشکیل شده. این رودخانه بعد از عبور از وسط شهرستان دماوند در امتداد جنوب‌غربی به سوی روستاهای پایین دست سرازیر میشه. این رودخانه در ادامه مسیر خود به دشت ورامین می‌رسه.
گورستان تاریخی گیلیارد (گورستان یهودیان)
گورستان تاریخی گیلیارد در خرداد ۱۳۹۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و رتبه هفتاد و سومین اثر ثبت شده از شهرستان دماوند در فهرست آثار ملی کشور را دارد. دماوند از مراکز مهم یهودیان ایران بوده و گورستان کهن آنان به‌نام «گیلعاد» (گلعاد / گیلیاد / گیلیارد) هنوز پابرجاست. یهودیان دماوند بقایای اُسرای بنی‌اسرائیل هستند که در زمان حمله‌ی آشور به گیلعاد دماوند کوچانده شدند.
طبق نوشته‌های کتب تاریخی، در سال ۷۴۱ ق.م پادشاه آشور حدود شصت هزارنفر یهودی را از آشور به ایران تبعید کرد. یهودیان تبعید شده از طریق « شوش» عبور داده شدند تا به دامنه البرز رسیدند. موقعی که کوه‌های سر به فلک کشیده البرز را دیدند خیال کردند به انتهای دنیا رسیده اند. (از دماوند به عنوان پایان دنیا هم نام میبردند) در آن موقع سرزمین «گیلیارد» فعلی سرسبز و خرم بود. به دلیل وجود باغات و سرسبزی شلنبه، یهودیان مهاجر در مکانی بین جیلارد کنونی و روستای شلنبه ساکن شدند و نام آن را «گیلعاد» گذاشتند. یهودیان به زراعت و دامداری مشغول شدند و در طول زمان به آن عادت کردن و دماوند را وطن دوم خود شناختند. تا جایی که به نصایح «عزرای کاتب» که برای برگرداندن آنها به دماوند آمده بود گوش نکردند.
گورستان گیلیارد که می‌گویند تونل و راه زیرزمینی به اورشلیم دارد، این گورستان هم نام سرزمینی است در کرانه شرق رود اردن و یکی از ۱۸ مکان مقدس یهودیان جهان. شاید بتوان به جرات گفت این گورستان از دوران آشور تا هم اکنون قدمت دارد.
سوغات دماوند
- آب معدنی دماوند
- عسل
- گردو
- حلوا لوز
- توتک
- نان محلی
محصولات طبیعی
- قیسی، گردو، سیب درختی، هلو، گل های زمینی، سیب زمینی، صیفی جات (کدو، خیار)
صنایع دستی
- فرش، گلیم، سفره محلی
- معرق کاری و منبت کاری
No comment yet, add your voice below!