میدان امیر چخماق نام میدان باستانی یزد است که دارای چندین بنای قدیمی مانند بازار، مسجد، آب انبار و مقبره که همگی در فهرست میراث ملی ثبت شده‌اند. میدان امیر چخماق سمبل و نمادی از استان یزد بوده و همچنین به عنوان مرکز اجتماعات و مظاهر اجتماعی شناخته می‌شود.
تاریخچه مجموعه امیر چخماق
میدان امیر چخماق یکی از بناهای تاریخی شهر یزد است که در سال ۲۰۱۷ توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی به رسمیت شناخته شده است. امیر چخماق هر شب بعد از غروب خورشید با چراغ‌های نارنجی نور پردازی می‌شود و بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه گردشگری یزد است.
میدان امیر چخماق در زمان تیموری توسط امیر جلال‌الدین چخماق ساخته شد. او فرمانروای تیموری یزد بود و تکمیل پروژه بدون کمک و مشاوره همسرش (فاطمه خاتون) امکان‌پذیر نبود. سپس میدان و مسجد توسط مردم به میدان و مسجد امیر چخماق نامیده شد.
بعد از او قسمت‌های متفاوت در دوره‌های مختلف به مجموعه اضافه شد، اما همه آنها در مقایسه با نسخه اصلی بسیار بی اهمیت بودند. علاوه بر این، تعمیر و بازسازی در دوره‌های مختلف هم انجام شده است.
قبل از اینکه سلسله پهلوی بر تخت بنشیند، میدان امیر چخماق یزد مانند بعضی دیگر از میادین به قبرستان تبدیل شد و مردم، عزیزان خود را در آنجا دفن می‌کردند.
بعدها، بس از ورود سلسله پهلوی، دفن اجساد در این میدان ممنوع شد و همه گورها تخریب شدند. و میدان امیر چخماق شکوه خود را پس گرفت. در حال حاضر این میدان همچنان در یزد می‌درخشد و سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
تحلیل میدان امیر چخماق یزد
مجتمع امیر چخماق شامل بناهای باستانی مختلفی در داخل خود است که به هر کدام از آنها نگاه مختصری خواهیم انداخت تا ببینیم چرا بازدیدکنندگان را متحیر می‌کند.
مسجد امیر چخماق
مسجد امیر چخماق که به مسجد جامع جدید یا مسجد دهوک نیز معروف است قدیمی‌ترین بنای میدان است. این مسجد بعد از مسجد جامع یزد، دومین مسجد بزرگ، زیبا و شاخص است. در دوران قاجار، بافت شهری توسعه یافت و مسجد دیگر در حومه شهر نبود. محل دقیق آن، قسمت جنوبی میدان است.
طراحی داخلی مسجد به همان اندازه طراحی بیرونی چشم نواز بوده. جزئیات فارسی و اسلامی در همه جای آن، به نمایش باشکوهی از هنر ایران تبدیل کرده است. این جزئیات شامل حکاکی متن‌های مختلف، هنر آجر کاری، کتیبه‌های موزاییک، نقاشی، کاشی کاری، ترکیب الگوهای عربی، ساختارهای مقرنس کاری، طرح‌های مرمر و حکاکی قرآن بر روی کتیبه‌ها است.
- بیشتر بخوانیم: کشف اسرار برج سکوت یزد
بازار حاجی قنبر
یزد همانند سایر شهرهای ایران دارای بازار بزرگی است که پایه اقتصادی شهر را بنا می‌سازد. با احداث خیابان شاه (که امروزه به خیابان قیام معروف است) در دوران پهلوی، بازار به دو قسمت تقسیم شد و برخی از مناطق مهم آن متأسفانه تخریب شد.
در حال حاضر، فروش در قسمت شمالی این بازار بسیار کارآمد است. این بازار بزرگ‌ترین مرکز تولید پارچه، شیرینی و آب نبات، طلا و فرش است. قدیمی‌ترین قسمت این بازار در قسمت شرقی واقع شده و بازار حاجی قنبر نامیده می‌شود.
این نام به سازنده آن یعنی نظام‌الدین حاجی قنبر جهان‌شاهی اشاره دارد که از حکام یزد بوده. بازار حاجی قنبر شامل بعضی آثار باقی مانده از قرن نهم در تقویم اسلامی است. بعضی فروشگاه‌ها، مواد طبیعی مانند شیرینی کنجد، رنگ، پارچه و غیره تولید می‌کنند. همچنین مکانی عالی برای خرید صنایع دستی یزد است.
تکیه امیر چخماق یزد
این تکیه، پر از اتاق هاییست که برای مراسم مذهبی یا تماشای رویدادهای مهم استفاده می‌شود. بسیار محتمل است که برخی از این اتاق‌ها برای فرمانروای شهر و برخی دیگر برای زنان استفاده شده باشند. مناره‌های این سازه برای گفتن اذان و دعوت اسلامی برای اقامه نماز استفاده می‌شد.
نخل امیر چخماق
یکی از فاکتورهایی که بر زیبایی میدان امیر چخماق می‌افزاید، نخل تاریخی در قسمت شرقی آن است. بر اساس شواهد، نخل تاریخی امیر چخماق تقریباً ۴۵۰ ساله است. نخل در واقع یک تابوت چوبی غول پیکر است که در مراسم محرم در رویدادی به نام نخل گردانی (= حمل نخل) حمل می‌شود. شبیه درخت سرو با نمادی از آزادی است و با کنده کاری تزئین شده.
مقبره فاطمه خاتون
همان‌طور که ذکرکردیم، فاطمه خاتون همسر امیر چخماق، بنیان‌گذار میدان و مسجد واقع در میدان امیر چخماق بود. او در قرن نهم تقویم اسلامی درگذشت و آرامگاه او در بخش شمالی میدان واقع شده است. گنبد آن دارای کاشی کاری سبز است و فضای داخلی آن با موزاییک و مقرنس روی سطح گچ کاری طراحی شده است.
آب انبار امیر چخماق
سه آب انبار در میدان امیر چخماق وجود داشت اما یکی از آنها در طول زمان تخریب شد و تنها دو مورد از آنها باقی مانده است. آنها هنوز تا حدود ۴۰ سال پیش که شبکه لوله‌های آب وجود نداشت مورد استفاده قرار می‌گرفتند. از آن زمان آنها فراموش شده‌اند و عملکرد آنها تغییر کرده است.
سایر بخش‌های میدان امیر چخماق یزد
علاوه بر کاوش در قسمت‌های مختلف اصلی میدان امیر چخماق، قسمت‌های کمتر برجسته دیگری نیز وجود دارد. حمام‌های عمومی، کاروان‌سراها یا عناصر تاریخی مانند مجسمه‌های مسی در جلوی حوضچه و چشمه وجود دارد. همچنین مقبره شهدای گمنام دفاع مقدس در سال‌های اخیر برای ایجاد فضای معنوی اضافه شده است.
کاروان‌سرای امیر چخماق
میدان امیر چخماق یزد همچنین دارای یک کاروان‌سرا بوده که مسافران می‌توانند در آن استراحت کنند و از سفر خود لذت ببرند. کاروان‌سرای امیر چخماق هم در دوران تیموری در حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ سال پیش ساخته شده است. مسجد امیر چخماق هم در این مجموعه تاریخی واقع شده است.
- پیشنهاد میکینم: قدیمی‌ترین کاروان سرای ایران در یزد
زورخانه صاحب‌الزمان
در خارج از میدان، یکی از انتخاب‌های برتر برای دوستداران فرهنگی که قصد کاوش در شهر تاریخی یزد را دارند، وجود دارد که به زورخانه صاحب‌الزمان شهرت دارد. در زورخانه، کباده، میل گردانی و سایر ورزش‌های زورخانه‌ای انجام می‌شود. معماری و طراحی داخلی زورخانه در سراسر ایران یکسان است. همان روزی که از میدان امیر چخماق دیدن کردید، می‌توانید از زورخانه هم دیدن کنید.
در نزدیکی مجتمع امیر چخماق کجا غذا بخوریم؟
رستوران سنتی یزد، رستوران بهارستان، همیلا برگر و کافه و رستوران کاریزما از جمله انتخاب‌های شما برای صرف غذا در این نزدیکی هست.
اقامتگاه نزدیک میدان امیر چخماق
هتل سنتی یزد از جمله هتل ملک تجار (۴ ستاره)، هتل سنتی ولی (۳ ستاره) و هتل سنتی فیروزه (۳ ستاره) هتل‌های نزدیک میدان امیر چخماق هستند. اما اگر قصد دارید اقامتگاهی در شهر یزد با قیمت مناسب تری پیدا کنید با یک سرچ در اقامتگاه های ویلاپیلا، اقامتگاهی را به صورت آنلاین رزرو کنید.
آدرس میدان امیر چخماق
آدرس: استان یزد، شهر یزد، میدان امیر چخماق
با ماشین فرقی نمی‌کند که از خیابان قیام، خیابان امام یا خیابان سلمان فارسی عبور کنید، میدان شگفت‌انگیز امیر چخماق را در راه خواهید دید.
اگر ماشین ندارید می‌توانید خیابان سلمان فارسی را پیش بگیرید و در حالی که از دیدن بناهای زیبا لذت می‌برید در میدان امیر چخماق قدم بزنید.
اگر به این شهر زیبا علاقمند شدید و قصد سفر کردید، پیشنهاد میکنیم حتما مقاله‌ی راهنمای سفر به یزد را مطالعه کنید تا بیشتر با این شهر آشنا شوید.
خوشحالیم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. اگر تجربه یا خاطره ای از این بنای تاریخی دارید میتونید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
No comment yet, add your voice below!